Aby umowa kredytu była zgodna z prawem zobowiązań, aby była „uczciwym kontraktem”, nie może gwarantować jednej ze stron dowolności w ustalaniu wysokości zobowiązania drugiej strony. UOKiK zauważył jednak, że w umowach kredytów waloryzowanych kursem walut obcych (m.in. umowa frankowa) często nie znajdowały się się zapisy określające sposób ustalania kursów walut, na podstawie których odbywały się przeliczenia wypłacanej kwoty kredytu oraz spłacanych rat. Większość takich umów, jeśli nie wszystkie, nie zawierały żadnych zapisów odnośnie sposobu ustalania tychże kursów, ograniczając się jedynie do wskazania, iż są to kursy ustalane przez bank w jego tabelach. 

Umowa frankowa – UOKiK wszczął postępowanie wyjaśniające

W związku z tą praktyką w roku 2008 Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) wszczął wobec 17 banków (Bank BPH S.A., Bank Ochrony Środowiska S.A., Fortis Bank Polska S.A., GE Money Bank S.A., ING Bank Śląski S.A., Kredyt Bank S.A., Nordea Bank Polska S.A., BRE Bank S.A., Bank Zachodni WBK S.A., Deutsche Bank PBC S.A., Getin Bank S.A., Invest Bank S.A., Lukas Bank S.A., Bank Polska Kasa Opieki S.A., Bank Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski S.A., Santander Consumer Bank S.A., Bank Millennium S.A.) postępowanie wyjaśniające dotyczące potencjalnych nieprawidłowości we wzorcach umownych stosowanych przez nie przy zawieraniu umów o tzw. kredyt hipoteczny. Owocem tych prac był dokument z września 2009 r. – „Raport dotyczący spreadów”, udostępniony przez UOKiK na oficjalnej stronie internetowej.  Wnioski z tych badań potwierdziły przypuszczenia urzędu. W ostatnim punkcie raportu UOKiK stwierdza: „Stosowane dotychczas rozwiązania nie gwarantowały  żadnego mechanizmu, który pozwalałby konsumentowi na weryfikację  prawidłowości działań  banku w oparciu o obiektywne i przewidywalne kryteria, ani też  alternatywnego sposobu spłaty kredytu”. Następnie, aby zmienić tę praktykę Prezes UOKiK wytoczył powództwo do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów przeciwko Bank Millennium S.A. o uznanie klauzul stosowanych przez te banki za niedozwolone – tzw. abuzywne.

Umowa frankowa – podstawa badania abuzywności

Podstawą badania tej abuzywności postanowień jest implementowana do polskiego prawa unijna dyrektywa 93/13 z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Konkretnie jej artykuł 6 ust. 1., zgodnie z którym Państwa Członkowskie stanowią, że na mocy prawa krajowego nieuczciwe warunki w umowach zawieranych przez sprzedawców lub dostawców z konsumentami nie będą wiążące dla konsumenta, a umowa w pozostałej części będzie nadal obowiązywała strony, jeżeli jest to możliwe po wyłączeniu z niej nieuczciwych warunków.