Wyrok TSUE 21 września br. to od kilku tygodni gorący temat newsowy. Najnowsze orzeczenie TSUE wywołało niemałe poruszenie wśród Frankowiczów. Rok temu Sąd Rejonowy w Warszawie skierował do TSUE cztery pytania prejudycjalne w sprawie sporu z mBankiem. Po ponad roku doczekaliśmy się orzeczenia w tej sprawie. Co dla Frankowiczów oznacza wyrok TSUE z 21 września?
TSUE wyrok 21 września status konsumenta
W zeszłym roku Sąd Rejonowy w Warszawie skierował do TSUE pytania prejudycjalne związane ze sporem toczącym się pomiędzy Frankowiczami a mBankiem (sygnatura sprawy C-139/22). Konsumentka w momencie podpisywania umowy kredytowej posiadała wykształcenie z dziedziny zarządzania i finansów oraz była pracownikiem tego samego banku, z którym zawarła umowę.
Konsumentka wraz z mężem podpisała oświadczenie, że jest świadoma ryzyka kursowego, co tylko spotęgowało wątpliwości dotyczące tej sprawy. Zgodnie z Dyrektywą 93/13 na klauzule abuzywne powołać mogą się tylko osoby ze statusem konsumenta. Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia zapytał więc, czy osoba będąca pracownikiem banku i operująca fachową wiedzą z dziedziny zarządzania i finansów, powinna zostać potraktowana jako konsument.
Trybunał Sprawiedliwości wskazał, że zarówno doświadczenie zawodowe, jak i wykształcenie nie pozbawiają kredytobiorcy prawa do unieważnienia umowy frankowej. Już sam fakt, że w umowie zawarto postanowienia niedozwolone stanowi podstawę do unieważnienia jej.
TSUE Frankowicze i klauzule abuzywne
Wyrok TSUE 21 września to nie tylko rozstrzygnięcie kwestii statusu kredytobiorców w sprawach frankowych. Ostatni wyrok TSUE w sprawie Frankowiczów ułatwi dochodzenie roszczeń w sytuacji, gdy w umowie konsumenta pojawi się zapis o identycznym znaczeniu jak klauzula umieszczona w rejestrze klauzul niedozwolonych. Zgodnie z orzeczeniem, dodanie takiego postanowienia do rejestru klauzul niedozwolonych będzie jedynym wystarczającym powodem uznania takiej klauzuli za niesprawiedliwą. Tym samym sąd nie musi analizować każdorazowo treści zbieżnej z treścią klauzuli umieszczonej w rejestrze.
Kredytobiorcy nie negocjowali warunków umowy, która oferowała dwie możliwości spłaty kredytu:
- bezpośrednio we frankach szwajcarskich, nie będąc przy tym skazanym na wahania kursu waluty zgodne z ustaleniami mBanku;
- z złotówkach, a wówczas mBank przeliczałby PLN na CHF według własnego kursu – treść tego postanowienia znajduje się w rejestrze klauzul niedozwolonych.
Wyrokiem TSUE Z 21 września 2023 r.: Warunki umowy, które nie były indywidualnie negocjowane, uznaje się za nieuczciwe, jeśli stojąc w sprzeczności z wymogami dobrej wiary, powodują znaczącą nierównowagę wynikających z umowy praw i obowiązków stron ze szkodą dla konsumenta.
Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że możliwość wykonania umowy kredytowej zgodnie z legalnymi postanowieniami nie zmienia faktu, że inne klauzule o charakterze nieuczciwym nie powinny się w niej znaleźć. Pełna treść wyroku znajduje się na stronie curia TSUE.
Jaki ma to wpływ na Frankowiczów?
Orzeczenie TSUE rozstrzygnęło trzy istotne kwestie:
- problem Frankowiczów, którzy w momencie zawierania umowy frankowej byli pracownikami banki. W myśl orzeczenia takie osoby traktowane są jako konsumenci, chociaż dysponują one fachową wiedzą. Bez względu na wykształcenie i doświadczenie zawodowe, osoby takie mają możliwość zakwestionować uczciwość warunków umowy.
- wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości, stwierdzenie nieuczciwego charakteru spornego warunku umowy na podstawie porównania jego treści z treścią postanowienia zamieszczonego w krajowym rejestrze klauzul niedozwolonych może skutkować tym, że nieuczciwe postanowienia w umowach frankowych szybko przestaną wywoływać skutki wobec konsumentów.
- jeśli w umowie dopuszczono dwa sposoby spłaty kredytu, gdzie jedna metoda jest zgodna z prawem, a druga nie, to, jak wskazuje najnowsze orzeczenie TSUE, mechanizm ten stanowi przesłankę do unieważnienia umowy.
Bibliografia:
