Wiele mówi się o kolejnych wyrokach Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawach frankowych. „Kolejne zwycięstwo frankowiczów”, „Korzystny wyrok dla frankowiczów”, „Co zyskali frankowicze po kolejnym wyroku Trybunału” – takie nagłówki niejednokrotnie witały kredytobiorców poszukujących informacji na temat walki z Bankami. Co jednak z posiadaczami kredytów złotówkowych? Czy w ich sprawach Trybunał również może pozytywnie wpłynąć na wynik postępowania przed Sądem? Wiele wskazuje, że tak!
Przełomowy wyrok? Sprawa C-472/23
Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie rozpatrując sprawę dotyczącą umowy kredytu złotówkowego (sygn. akt I C 2034/21) zwrócił uwagę na zapisy umowne, które budzą wątpliwości pod względem zgodności z ustawą o kredycie konsumenckim.
Po pierwsze Sąd ustalił, że Bank pobierał odsetki nie tylko od kwoty, która została wypłacona konsumentowi, ale także od kredytowanych kosztów. Zapis ten wzbudził wątpliwości Sądu, gdyż taki sposób naliczania odsetek wpływa na zaniżenie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania.
Po drugie uwagę Sądu przykuł zapis umowny dotyczący zmiany opłat i prowizji. Zgodnie umową Bank może zmieniać wysokość opłat i prowizji w przypadku wystąpienia przynajmniej jednego z warunków, takich jak np.:
- zmiana wysokości płacy minimalnej oraz poziomu wskaźników publikowanych przez GUS: inflacji, przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw,
- zmiany cen energii, połączeń telekomunikacyjnych, usług pocztowych, rozliczeń międzybankowych oraz stóp procentowych ustalanych przez Narodowy Bank Polski,
- zmiany cen usług i operacji, z których Bank korzysta przy wykonywaniu poszczególnych czynności bankowych i nie bankowych,
- zmiany zakresu lub formy świadczonych przez Bank usług (w tym zmiany lub dodania nowej funkcjonalności w zakresie obsługi danego produktu) w zakresie, w jakim te zmiany mają wpływ na koszty ponoszone przez Bank lub mających wpływ na koszty ponoszone przez Bank w związku z wykonywaniem umowy,
- zmiany przepisów podatkowych i/lub zasad rachunkowości stosowanych przez Bank, w zakresie w jakim te zmiany mają wpływ na koszty ponoszone przez Bank w związku z wykonywaniem umowy,
- zmiana lub wydanie nowych orzeczeń sądowych, orzeczeń organów administracji, zaleceń lub rekomendacji uprawnionych organów, w tym Komisji Nadzoru Finansowego w zakresie mającym wpływ na koszty ponoszone przez Bank w związku z wykonywaniem umowy.
Sąd powziął wątpliwość czy tak długa lista czynników mających wpływ na zmianę wysokości opłat i prowizji jest zgodna z przepisami prawa.
W konsekwencji 21 czerwca 2023 r. Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie wydał postanowienie o skierowaniu do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej pytań o następującej treści:
- Czy art. 10 ust. 2 lit. g) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG1 w kontekście motywu 6, 8 i 31 dyrektywy należy rozumieć w ten sposób, że w przypadku, w którym, z uwagi na uznanie części postanowień umowy kredytu konsumenckiego za nieuczciwe, rzeczywista roczna stopa oprocentowania kredytu podana przez kredytodawcę przy zawarciu umowy jest wyższa niż przy założeniu, że nieuczciwy warunek umowny nie jest wiążący, kredytodawca uchybił obowiązkowi nałożonemu na niego w tym przepisie?
- Czy art. 10 ust. 2 lit. k) dyrektywy 2008/48/WE w kontekście motywu 6, 8 i 31 dyrektywy należy rozumieć w ten sposób, że wystarczające jest podanie konsumentowi informacji o tym jak często, w jakich sytuacjach i o jaki maksymalnie procent mogą być podwyższone opłaty związane z wykonywaniem umowy, nawet jeśli konsument nie może zweryfikować zaistnienia danej sytuacji, a opłata może w konsekwencji zostać podwojona?
- Czy art. 23 dyrektywy 2008/48/WE w kontekście motywu 6, 8, 9 i 47 dyrektywy należy rozumieć w ten sposób, że sprzeciwia się on przepisom krajowym, które przewidują jedynie jedną sankcję za naruszenie obowiązku informacyjnego nałożonego na kredytodawcę, niezależenie od stopnia naruszenia obowiązku informacyjnego i jego wpływu na ewentualną decyzję konsumenta co do zawarcia umowy kredytu, która obejmuje uczynienie kredytu nieoprocentowanym i bezpłatnym?
Dlaczego wyrok w sprawie C-472/23 może zmienić sytuację kredytobiorców?
W tym momencie warto odpowiedzieć sobie na pytanie, co gdy Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzeknie na korzyść kredytobiorców? Można śmiało stwierdzić, że złotówkowicze tak samo jak frankowicze zyskają realną szansę w walce z Kredytodawcami!
Temat naliczania odsetek od kosztów już od dłuższego czasu jest przedmiotem wielu dyskusji. Jest to dość powszechna praktyka wśród kredytodawców, dlatego jeżeli Trybunał stwierdzi, że taki sposób naliczania odsetek narusza przepisy prawa, wielu Kredytobiorców będzie mogło dochodzić swoich praw przed Sądem.
Co do klauzuli zmiany wysokości opłat i prowizji sytuacja kształtuje się podobnie. Tak wykreowany mechanizm zmiany wysokości kosztów w ocenie wielu nie jest transparentny i powinien zostać uznany za sprzeczny z przepisami prawa. Na marginesie warto zaznaczyć, że do rejestru niedozwolonych postanowień umownych prowadzonym przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wpisane zostały klauzule podobne tej, która wzbudziła wątpliwości Sądu Rejonowego dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie (zob. m.in. wpis nr 6951 z dnia 24 maja 2017 r., wpis nr 7398 z 4 stycznia 2019 r.). Mimo to umowy kredytu nadal zawierają takie postanowienia.
