Syndyk masy upadłościowej to najistotniejszy organ postępowania upadłościowego. Jego rola sprowadza się do zarządzania majątkiem upadłego. Sam ten fakt wzbudza wiele obaw – utrata władzy nad własnym dobytkiem jest przykrym i trudnym doświadczeniem, wzmacniającym poczucie destabilizacji. Jakie są uprawnienia syndyka i gdzie zaczynają i kończą się jego kompetencje?
Czytaj również: Kto nie może ogłosić upadłości konsumenckiej?
Powołanie syndyka
Syndyk zostaje powołany przez sąd w postanowieniu o ogłoszenie upadłości. Wkracza on do gry dopiero w momencie tzw. właściwego postępowania upadłościowego, czyli po ogłoszeniu upadłości. Upadły nie ma wpływu na wybór syndyka, którego ustanawia sąd.
Syndykiem może zostać tylko osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje, tj. posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego. Funkcję tę może pełnić także spółka handlowa, o ile posiada uprawnienia do wykonywania tego zawodu. Oczywiście to nie wszystko, bo istnieje dość długa lista wykluczeń uniemożliwiających wykonywanie zawodu syndyka.
Art. 156. [Powołanie syndyka]
4. Syndyk niezwłocznie, nie później niż wraz z podjęciem pierwszej czynności przed sądem lub sędzią-komisarzem, składa do akt postępowania dokument potwierdzający zawarcie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w związku z pełnieniem funkcji. Koszty ubezpieczenia nie stanowią kosztów postępowania upadłościowego i nie podlegają zwrotowi z masy upadłości.
Rola syndyka w procesie upadłościowym
Powiedzenie, że syndyk zarządza majątkiem upadłego, tak naprawdę mówi niewiele. Odpowiedzialność syndyka jest dużo większa, niż się wydaje, bo w pewnym sensie to właśnie on odpowiada za skuteczność postępowania upadłościowego. Rola syndyka sprowadza się do kilku funkcji:
- spis inwentarza i bilansu;
- ustalenie majątku ruchomego i nieruchomego oraz zabezpieczenie go przed zniszczeniem lub zabraniem;
- zawiadomienie wierzycieli i przyjęcie zgłoszeń wierzytelności;
- likwidacja majątku;
- sporządzenie planu podziału sum uzyskanych ze sprzedaży majątku i zaspokojenie wierzycieli.
Rzecz jasna likwidacja majątku to największa odpowiedzialność syndyka, jak również najważniejszy etap postępowania upadłościowego. W myśl postanowień art. 311 Prawo upadłościowe, likwidacja masy upadłości może odbyć się na kilka sposobów:
- sprzedaż z wolnej ręki;
- w drodze przetargu lub aukcji;
- przez ściągniecie wierzytelności od dłużników upadłego.
Kategorie należności
Jeżeli upadły ma więcej niż jednego wierzyciela, a tak bywa najczęściej, syndyk zaspokaja roszczenia wierzycieli zgodnie z kategorią należności.
| Kategoria pierwsza: | Kategoria druga: | Kategoria trzecia: | Kategoria czwarta: |
|---|---|---|---|
| – należności ze stosunku pracy, – należności rolników wynikające z umów o dostawę produktów z własnego gospodarstwa, – należności alimentacyjne, – renty, – należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne (na 3 lata przed upadłością), – należności wynikające z postępowania restrukturyzacyjnego. | – podatki, – daniny publiczne, – pozostałe należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, niewymienione w pierwszej kategorii | – odsetki od należności zakwalifikowanych do wyżej wymienionych kategorii, – administracyjne i sądowe kary grzywny, – należności z tytułu darowizn i zapisów. | – należności wspólników i akcjonariuszy z tytułu pożyczki, – należności wynikające z dostarczenia towaru z odroczonym terminem płatności, – należności wynikające z innych czynności prawnych podobnych w skutkach. |
Syndyk w postępowaniu upadłościowym przedsiębiorcy
Rola syndyka masy upadłościowej w postępowaniu o upadłość gospodarczą jest nieco bardziej skomplikowana niż w przypadku upadłości konsumenckiej. Różnica dotyczy masy upadłości, którą dla przedsiębiorcy stanowi firma. Co za tym idzie, syndyk musi przejąć zarząd nad firmą, przygotowując majątek do likwidacji. Syndyk może prowadzić działalność gospodarczą samodzielnie lub wydzierżawić przedsiębiorstwo. Głównym celem syndyka w takiej wypadku jest dopilnowanie, aby kondycja finansowa firmy nie uległa pogorszeniu.
Zakończenie roli syndyka
Ostatnim etapem postępowania upadłościowego jest plan spłaty wierzycieli, czyli harmonogram zaspokajania wierzycieli. W upadłości konsumenckiej plan ten powinien być realizowany nie dłużej niż 36 miesięcy (3 lata). Wyjątek stanowi umyślne doprowadzenie do niewypłacalności, skutkiem czego doszło do bankructwa. Wówczas czas realizacji harmonogramu spłaty może wynosić do 84 miesięcy (7 lat). Działania syndyka kończą się z chwilą, gdy roszczenia wierzycieli zostaną zaspokojone lub pozostała, niezaspokojona część długu zostanie umorzona.
Kim jest syndyk masy upadłościowej?
Syndyk to organ postępowania upadłościowego, który po ogłoszeniu upadłości zarządza majątkiem upadłego.
Kto może zostać syndykiem masy upadłościowej?
Syndykiem może zostać tylko wykwalifikowana osoba posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego.
Jakie są uprawnienia syndyka w postępowaniu upadłościowym?
Syndyk ma prawo przejąć zarząd nad majątkiem dłużnika. Natomiast nie ma on prawa zajmować rzeczy wykluczonych z masy upadłości.
Kiedy kończy się rola syndyka?
Syndyk kończy swoje działania z chwilą zakończenia postępowania, czyli na ogół po zaspokojeniu wierzycieli.
Jakie są obowiązki syndyka w zarządzaniu majątkiem upadłego?
Głównym obowiązkiem syndyka jest spieniężenie majątku i dopilnowanie, aby uzyskana suma została podzielona między wierzycieli.
Jak syndyk zabezpiecza majątek przed zniszczeniem lub uszkodzeniem?
Syndyk może współpracować z firmą ochroniarską.
Jakie korzyści wynikają z działalności syndyka dla wierzycieli?
Syndyk masy upadłościowej działa w ochronie interesów wierzycieli, dbając, aby ich roszczenia zostały zaspokojone.
Bibliografia:
- Majewski M., Postępowanie upadłościowe, [w:] „Bank”, 2010, [dostęp z dnia: 21.11.23], http://bazekon.icm.edu.pl/bazekon/element/bwmeta1.element.ekon-element-000168361068
- Mrówczyński M., Uczestnicy postępowania upadłościowego, Warszawa, 2019
